Αθήναιον

Το οχυρό Αθήναιον βρίσκεται στη στενόμακρη βραχώδη κορυφή Σουβλερό (υψόμετρο 1008 μ.) του όρους Ίταμο, ανάμεσα στο χωριό Πορτή στα νότια και τη Μονή της Κοιμήσεως της Θεοτόκου Γκούρας στα βόρεια, στα όρια των νομών Τρικάλων και Καρδίτσας. Πρόκειται για φρούριο-παρατηρητήριο του 4ου αι. π.Χ., το οποίο κατασκευάστηκε με σκοπό τον έλεγχο των περασμάτων της Πίνδου και κατείχε στρατηγική θέση, δεσπόζοντας στις γύρω ορεινές περιοχές. Το τείχος σώζεται στην ανατολική πλευρά του οχυρού σε μήκος περίπου 30 μ., με κάτοψη αγκύλης (]). Είναι κτισμένο με πολυγωνικούς λίθους και το μέγιστο σωζόμενο ύψος του φθάνει τα 2,50 μ. Στη βορειοανατολική πλευρά διακρίνεται προεξέχων ορθογώνιος πύργος, ο οποίος παρείχε πρόσθετη οχύρωση και δυνατότητα εποπτείας. Αντίθετα, στη δυτική πλευρά της βραχώδους κορυφής δεν υπήρχε τείχος, καθώς ο φυσικός βράχος υψώνεται κάθετα περίπου 25 μ., λειτουργώντας ως φυσικό αμυντικό εμπόδιο. Σε απόσταση περίπου 500 μ. βορειότερα εντοπίζεται και άλλο παρόμοιο φρούριο, ωστόσο το Αθήναιον ταυτίζεται συνήθως με το οχυρό της κορυφής Σουβλερό (Θ. Α. Νημάς, Τα κάστρα του Κόζιακα και του Ίταμου στη Δυτική Θεσσαλία, Τρικαλινά 11 (1991), σ. 238).
Με την Υπουργική Απόφαση 12524/9-12-1964 (ΦΕΚ 38/Β/19-1-1965) κηρύχθηκαν ως αρχαιολογικός χώρος «τα λείψανα του αρχαίου οχυρού Αθήναιον, επί κορυφής υπεράνω του χωριού Πύλη (Πόρτα – Πόζαρ)». Η θέση παραμένει σήμερα δύσβατη και η πρόσβαση είναι ιδιαίτερα δυσχερής, γεγονός που εξηγεί την περιορισμένη αρχαιολογική έρευνα και την απουσία εκτενέστερων στοιχείων. Ωστόσο, προγραμματίζεται η καθαριότητα και διάνοιξη του μονοπατιού που οδηγεί στο οχυρό από τον αρμόδιο Δήμο Πύλης, ώστε να καταστεί επισκέψιμο στο άμεσο μέλλον. Το οχυρό Αθήναιον αποτελεί ένα από τα λιγότερο γνωστά αλλά σημαντικά μνημεία της οχυρωματικής αρχιτεκτονικής της κλασικής εποχής στη Δυτική Θεσσαλία, ενταγμένο στο ευρύτερο δίκτυο φρουρίων που διασφάλιζαν τον έλεγχο της περιοχής και τη σύνδεση της πεδιάδας με τα περάσματα της Πίνδου.