Μνημείο Μάχης Μερίτσας

Η Μάχη της Μερίτσας ή Μάχη της Οξύνειας διεξήχθη στις 11 και 12 Φεβρουαρίου 1943 μεταξύ ~800 ανδρών του Ελληνικού Λαϊκού Απελευθερωτικού Στρατού (ΕΛΑΣ), υπό το Νέστωρα Βώκα (ψευδώνυμο: «Τζαβέλλας»), το Νίκο Ζαράλη («Χασιώτης»),τον Αριστείδη Μπλούτσο (Εθνικός Δημοκρατικός Ελληνικός Σύνδεσμος – ΕΔΕΣ) και τον Ηλία Καφαντάρη («Αδαμάντιος») ενάντια σε τάγμα του Βασιλικού Ιταλικού Στρατού. Έλαβε χώρα κοντά στη Μερίτσα (σημερινή Οξύνεια), κατά μήκος του δρόμου και κοντά στη παλιά σιδηροδρομική γραμμή όπου βρίσκεται σήμερα το μνημείο. Στη μάχη, 137 Ιταλοί σκοτώθηκαν και 160 αιχμαλωτίστηκαν, μαζί με ολόκληρο τον εξοπλισμό τους, που περιελάμβανε 4 όλμους, 20 αυτόματα όπλα και πάνω από 2.000 χειροβομβίδες. Οι αντάρτες απελευθέρωσαν τους κρατούμενους, αλλά κράτησαν τον κατασχεθέντα εξοπλισμό. Η μάχη ήταν αποτέλεσμα της οργανωμένης αντίδρασης των αντιστασιακών δυνάμεων και των κατοίκων ενάντια στις επιδρομές των Ιταλικών δυνάμεων κατοχής για την έλεγχο της ευρύτερης περιοχής Καλαμπάκας και τη συλλογή τροφίμων με τη βία από τον άμαχο πληθυσμό.